Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

O υποσιτισμός απειλεί τον ανθρώπινο πολιτισμό

Tων Πολ και Αν Έρλικ 

Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει έναν αυξανόμενης πολυπλοκότητας συνδυασμό σοβαρών και έντονα αλληλένδετων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται πολυσυζητημένες προκλήσεις σαν την κλιματική αλλαγή, καθώς και εξίσου -ή και σοβαρότερες- απειλές για την επιβίωση των οργανισμών που υποστηρίζουν την ύπαρξή μας παρέχοντάς μας κρίσιμες οικολογικές υπηρεσίες -όπως είναι η γονιμοποίηση των φυτών και ο έλεγχος των φυτικών ασθενειών. Αντιμετωπίζουμε πολυάριθμες ακόμα απειλές: την παγκόσμια επέκταση των τοξικών συνθετικών πλαστικών, μεγάλες επιδημίες, την δραματική μείωση της ποιότητας και της πρόσβασης σε μεταλλεύματα, νερό και καλλιεργήσιμα εδάφη.
Ήδη γίνονται πόλεμοι για τους φυσικούς πόρους· κι ενώ ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσπάσει ένας «μικρός» πυρηνικός πόλεμος μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν για τις πρώτες ύλες, γνωρίζουμε πλέον πως ο πόλεμος έχει την δυνατότητα να τερματίσει των ανθρώπινο πολιτισμό.

Μολοταύτα, θέση μας είναι πως η σοβαρότερη απειλή για την παγκόσμια βιωσιμότητα που θα αντιμετωπίσουμε τις επόμενες δεκαετίες αφορά ένα πανθομολογούμενο ζήτημα: την αυξανόμενη δυσκολία να αποφευχθεί ένας ευρείας κλίμακας λιμός. Όπως το έθεσε το 2013 το «παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ» (WEF): «ενώ ο κόσμος προσπαθεί να θρέψει έναν αυξανόμενο πληθυσμό με λιγότερους φυσικούς πόρους, σε μια εποχή με ολοένα και μεγαλύτερη ρευστότητα και αβεβαιότητα, η παγκόσμια διατροφική ασφάλεια συνιστά μείζονα ανησυχία». Στην έκθεση του οργανισμού σημειώνεται πως «πάνω από 870 εκατομμύρια άνθρωποι υποσιτίζονται και πολλοί περισσότεροι απειλούνται να πληγούν από το φαινόμενο αυτό λόγω κλιματικών συμβάντων και ανατιμήσεων της τιμής των τροφίμων». Εξ ου και «ουδέποτε ήταν πιο επείγουσα η ανάγκη για την κατοχύρωση της διατροφικής ασφάλειας».

Αλλά κατά την γνώμη μας όλες αυτές οι προειδοποιήσεις υποτιμούν το διατροφικό πρόβλημα. Αν π.χ. συνυπολογίσουμε τον υποσιτισμό σε συγκεκριμένες διατροφικές ουσίες, το πρόβλημα μπορεί να αφορά επιπλέον 2 δις ανθρώπους. Εντωμεταξύ, υποτιμώνται πολλοί ακόμα κίνδυνοι:
  • οι πιθανές επιπτώσεις των κλιματικών διαταραχών στην αλιεία και την γεωργία·
  • πώς θα επηρεαστεί η παραγωγή τροφίμων από την μετάβαση σε διαφορετικές πηγές ενέργειας από τους υδρογονάνθρακες·
  • κατά πόσον επιταχύνει την κλιματική αλλαγή η ίδια η γεωργία, ένας από τους μείζονες εκπομπείς θερμοκηπικών αερίων·
  • η υπεράντληση υπογείων υδάτων και η προϊούσα υποβάθμιση των καλλιεργήσιμων εδαφών.
  • η γεωργία αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες απώλειας της βιοποικιλότητας -κι άρα υποβάθμισης των υπηρεσιών που παρέχουν τα οικοσυστήματα στην γεωργία και τις άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες.- καθώς και μια από τις κύριες πηγές της ρύπανσης του κόσμου με τοξικές ουσίες.
Αλλά ίσως το σημαντικότερο να είναι πως σχεδόν όλες οι αναλύσεις συμφωνούν πως ο ανθρώπινος πληθυσμός πρόκειται να αυξηθεί κατά 2.5 δις ακόμα ως το 2050και κανείς δεν αναζητά τρόπους να μειωθεί αυτός ο αριθμός. Η αισιοδοξία πολλών αναλυτών όσον αφορά την δυνατότητά μας να θρέψουμε αυτά τα πρόσθετα δισεκατομμύρια, είναι ιδιαίτερα προβληματική, με δεδομένο πως πολλά εκατομμύρια άνθρωποι ήδη πεθαίνουν από υποσιτισμό και πολύ περισσότερα υποσιτίζονται σε βαθμό που να βιώνουν σοβαρά υποβαθμισμένες ζωές. Αν είναι τόσο εύκολο να θρέψουμε 35% μεγαλύτερο πληθυσμό από ότι σήμερα, γιατί δεν τρέφεται ικανοποιητικά ο υφιστάμενος πληθυσμός;

Τυπικά συστήνονται πέντε βήματα προκειμένου να αντιμετωπισθεί το διατροφικό πρόβλημα:
  1. Σταματήστε να επεκτείνετε τις καλλιεργήσιμες γαίες (ώστε να διατηρηθούν τα φυσικά οικοσυστήματα).
  2. Αυξήστε τις σοδειές όπου μπορείτε.
  3. Αυξήστε την αποτελεσματικότητα των λιπασμάτων, της χρήσης του νερού και της ενέργειας.
  4. Γίνετε πιο χορτοφάγοι.
  5. Περιορίστε την σπατάλη τροφίμων.
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε πάψτε να καταστρέφετε τους ωκεανούς, αυξήστε κατά πολύ τις επενδύσεις στην αγροτική έρευνα και ανάπτυξη και θέστε την κατάλληλη διατροφή για όλους στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.

Αλλά όλα τα παραπάνω απαιτούν πολυαναμενόμενες αλλαγές στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι περισσότεροι άνθρωποι αποτυχαίνουν να συνειδητοποιήσουν τον επείγοντα χαρακτήρα της υιοθέτησής τους, καθώς δεν κατανοούν το αγροτοκτηνοτροφικό σύστημα και τις περίπλοκες, μη γραμμικές του, δυσανάλογες σχέσεις με τους μηχανισμούς που οδηγούν στην περιβαλλοντική παρακμή. Όλα όσα χρειάζονται προκειμένου να θραφεί κάθε επιπρόσθετος άνθρωπος θα πρέπει να προέρθουν από σπανιότερες, φτωχότερες και πιο απομακρυσμένες πηγές, ενώ η παραγωγή του θα απαιτεί δυσανάλογα περισσότερη ενέργεια και θα παράγει δυσανάλογα περισσότερα θερμοκηπικά αέρια.

Μετά από πάνω από μια χιλιετία επηρεασμού της θερμοκρασίας και των σχημάτων βροχόπτωσης (κρίσιμων για την αγροτική παραγωγή) ο πλανήτης έχει τροχοδρομηθεί οριστικά προς ένα μέλλον με περισσότερες καταιγίδες, ξηρασίες και πλημμύρες. Αυτό σημαίνει πως η παραγωγή τροφίμων θα γίνεται ολοένα και πιο δυσχερής, πιθανότατα με επιταχυνόμενο τρόπο.

Χρειάζεται ένα λαϊκό κίνημα ικανό να μας παράσχει την «προβλεπτική νοημοσύνη» και τους απαιτούμενους αγροτικούς, περιβαλλοντικούς και δημογραφικούς σχεδιασμούς που οι αγορές δεν μπορούν να παράσχουν. Μόνο τότε θα κατορθώσουμε να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς την πληθυσμιακή καταστροφή και να εκτιμήσουμε τα διατροφικά και υγειονομικά πλεονεκτήματα του να σταματήσει η αύξηση του πληθυσμού πολύ πριν φθάσει τα εννέα δισεκατομμύρια και να ξεκινήσει εντεύθεν μια δημογραφική αποκλιμάκωση, με ουμανιστικό τρόπο.

Κατά την γνώμη μας, ο καλύτερος τρόπος να το πετύχουμε αυτό είναι η απόδοση πλήρους ισοτιμίας στις γυναίκες όσον αφορά τα δικαιώματα και τις ευκαιρίες τους -και το να καταστήσουμε προσβάσιμες σε όλους τους σεξουαλικά ενεργούς ανθρώπους τις σύγχρονες μορφές αντισύλληψης -και συμπληρωματικά τις αμβλώσεις. Αν και το κατά πόσο αυτά τα μέτρα αρκούν για να κάμψουν τους παγκόσμιους δείκτες γεννητικότητας αποτελεί αντικείμενο αντιλογίας, είναι βέβαιο πως θα παράσχουν επαρκή κοινωνικά και οικονομικά οφέλη και θα διοχετεύσουν πολύτιμη φαιά ουσία στην επίλυση των προβλημάτων μας, ενώ η μείωση του αριθμού των ανασφαλών εκτρώσεων θα διασώσει εκατοντάδες χιλιάδες ζωές.

Μπορεί η ανθρωπότητα να αποφύγει την κατάρρευση λόγω υποσιτισμού; Ναι μπορούμε, αν και κατά την γνώμη μας οι πιθανότητες να το πετύχουμε δεν υπερβαίνουν το 10%. Όσο ασήμαντο κι αν φαίνεται, θεωρούμε πως αξίζει τον κόπο να αγωνιστούμε ώστε οι πιθανότητες για τις επόμενες γενεές να γίνουν 11%.

Ένας από τους πλέον διακεκριμένους συναδέρφους μας, ο ειδήμων στην βιογεωγραφία και την ενέργεια καθηγητής του πανεπιστημίου του Νέου Μεξικό Τζέιμς Μπράουν (James Brown) διαφωνεί μαζί μας: θεωρεί πως η πιθανότητα να διασωθεί ο ανθρώπινος πολιτισμός κυμαίνεται στο 1%. Συμφωνεί όμως πως αξίζει τον κόπο να κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να ανεβάσουμε τις πιθανότητές του στο 1.1%.

Η ανάπτυξη της «προβλεπτικής νοημοσύνης» και η κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών υπέρ της βιωσιμότητας αποτελούν τους κεντρικούς στόχους της «συμμαχίας της χιλιετίας για την ανθρωπότητα και την βιόσφαιρα» (MAHB), που εδρεύει στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Όσοι εντάσσονται στην MAHB συσπειρώνονται με ό,τι καλύτερο διαθέτει η κοινωνία των πολιτών στον αγώνα για την αποφυγή της καταστροφής του πολιτισμού.
* Ο Paul R. Ehrlich είναι βιολόγος και παιδαγωγός και η Anne H. Ehrlich είναι βιολόγος
 http://networkedblogs.com/IWys3

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

ΣΥΝΤΑΓΗ CAKE POPS ΒΗΜΑ-ΒΗΜΑ!

28 comments   1o βήμα: Θα χρειαστούμε 2 κέικ(βανίλια ή σοκολάτα) τα οποία θα τρίψουμε σε ένα τάπερ με τα χέρια μας μέχρι να γίνουν τρίμματα. Αφού τα τρίψουμε τα αφήνουμε στην άκρη και προχωράμε στο επόμενο βήμα. 2ο βήμα: Σε μπεν μαρί λιώνουμε ένα φακελάκι γλάσο σοκολάτας Γιώτης και 30γρ βούτυρο.Ανακατεύουμε καλά μέχρι να λιώσει καλά και στη συνέχεια το ρίχνουμε στο κέικ που έχουμε τρίψει.Ανακατεύουμε-πλαθουμε καλά με τα χέρια μας μέχρι το μείγμα μας να γίνει σαν μια μεγάλη συμπαγής μπάλα. 3ο βήμα :Κάνουμε με τη ζύμη μας μικρά μικρά μπαλάκια(εγώ τα έκανα μεγαλούτσικα γιατί έτσι μας αρέσουν καλύτερα)και τα βάζουμε στην καταψυξη να παγώσουν για 30'. σαν κεφτεδάκια δεν μοιάζουν??:) 4ο βήμα:A φού περάσει η μισή ώρα και έχουν παγώσει καλά τα βγάζουμε απο το ψυγείο και κάνουμε τρυπούλες με το ξυλάκι μας. Στη συνέχεια βουτάμε το ξυλάκι μας μέσα στη λιωμένη σοκολάτα (με την οποία θα επικαλύψουμε τις μπαλίτσες μας) και  το τοποθετούμε στην τρυπούλα πού

Mύθοι και αλήθειες για τα προϊόντα χωρίς ζάχαρη

Μασάς τσίχλα χωρίς ζάχαρη μετά το φαγητό, πιστεύοντας πως η συνήθειά σου αυτή σε προφυλάττει από την τερηδόνα και τα σφραγίσματα; Δείχνεις ιδιαίτερη προτίμηση σε καραμέλες και αναψυκτικά με γλυκαντικά φοβούμενη μην παχύνεις ή ακολουθώντας τις συμβουλές του οδοντογιατρού, που κατά την τελευταία σου επίσκεψη στο ιατρείο, σου σύστησε να προτιμάς προϊόντα δίχως ζάχαρη; Μήπως όμως, η πρακτική αυτή αντί να σε ωφελεί, σε βλάπτει; Τι κίνδυνοι κρύβονται πίσω από τσίχλες και αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη; Οι οδοντίατροι, που συνιστούν στους ασθενείς να μασάνε τσίχλα χωρίς ζάχαρη μετά το φαγητό, μπορεί να χρειαστεί να επανεξετάσουν τις συμβουλές τους μετά τη δημοσίευση των ευρημάτων νέων ερευνών που δείχνουν πως η συνήθεια αυτή μπορεί να διαβρώσει τα δόντια. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό βρετανικό περιοδικό «British Dental Journal» υποστηρίζει πως υπάρχουν «κρυφοί κίνδυνοι» στα προϊόντα δίχως ζάχαρη, που μέχρι πρότινος θεωρούσαμε φιλικά προς τα δόντια. Μια ομάδα επιστημόνων από τα

Η γήρανση του δέρματος… και πώς συμβάλλει η διατροφή…

Η γήρανση του δέρματος, οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες, είναι ιονισμένα μόρια οξυγόνου, τα οποία αφού οξειδώσουν τα κύτταρα, τότε τα καταστρέφουν. Σημαντική οδηγία, είναι να λαμβάνουμε τις σύνηθες – φυσιολογικές ποσότητες, τροφίμων τα οποία θεωρούνται ως αντιοξειδωτικά. Να σημειωθεί, ότι δεν θα πρέπει να βρισκόμαστε σε παροξυσμούς και να επιδιώκουμε τη μέγιστου βαθμού κατανάλωση τέτοιων τροφίμων, διότι δρουν αντιστρόφως ανάλογα ως προς τη προστασία του οργανισμού, με αποτέλεσμα να θέτουμε τις βάσεις για πρόκληση τοξικότητας. Οι αντιοξειδωτικές τροφές, επιδρούν θετικά στο δέρμα, προστατεύοντας το κολλαγόνο και τους ιστούς από τις βλαπτικές επιδράσεις των ελεύθερων ριζών. Αντιοξειδωτικά τρόφιμα, είναι τα εξής: 1. Γαρίδες, μύδια και χταπόδι, με έντονη την περιεκτικότητα ψευδαργύρου. 2. Σκόρδο και κρεμμύδι, με έντονη την περιεκτικότητα σε αλλισίνη, η οποία προστατεύει το κολλαγόνο. 3. Κουνουπίδι και μα