Πείτε όχι στα πάνω και τα κάτω της ζυγαριάς

Το φαινόμενο γιο-γιο, γνωστό και ως «ανακύκλωση» του βάρους, αφορά την απώλεια κιλών και την σταδιακή επανάκτησή τους. Αυτές οι αυξομειώσεις του βάρους μπορεί να είναι μικρές – της τάξης των 3-5 κιλών κάθε φορά – αλλά και μεγαλύτερες π.χ. της τάξεως των δέκα ή και περισσότερων κιλών. Στην τελευταία περίπτωση οι επαναλαμβανόμενες αυξομειώσεις του βάρους επιδρούν αρνητικά, όχι μόνο στην ψυχική διάθεση, αλλά και στην υγεία. Αν και δεν συνηγορούν όλες οι έρευνες ως προς τις συνέπειες της ανακύκλωσης του σωματικού βάρους στην υγεία, καθώς και ως προς τον ακριβή μηχανισμό αυτού του φαινομένου, εντούτοις υπάρχουν μελέτες που αποκαλύπτουν ότι οι αυξομειώσεις του σωματικού βάρους αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης – ακόμη και όταν αφορούν την «ανακύκλωση» μόλις πέντε κιλών.
Επίσης ορισμένες μελέτες συσχετίζουν το φαινόμενο γιο-γιο με την εξασθένιση της άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος. Με άλλα λόγια οι ειδικοί τείνουν να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι είναι προτιμότερο να διατηρεί κάποιος το βάρος του, ακόμη και αν έχει λίγα παραπανίσια κιλά, παρά να αδυνατίζει και να ξαναπαχαίνει.

Πώς προκαλείται

Η λανθασμένη επιλογή δίαιτας είναι ο πρώτος και ίσως ο κυριότερος λόγος για την εμφάνιση του φαινομένου γιο-γιο. Η αυξομείωση του σωματικού βάρους εμφανίζεται κυρίως όταν η δίαιτα αποσκοπεί στο γρήγορο αδυνάτισμα, είναι στερητική και πολύ αυστηρή. Οι διαιτολόγοι τονίζουν ότι η ταχεία απώλεια βάρους μας καθιστά πιο επιρρεπείς στην γρήγορη επαναπρόσληψή του.
Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Επειδή, όπως εξηγούν οι ειδικοί, όταν χάνουμε γρήγορα κιλά (περισσότερο από ένα κιλό την εβδομάδα), τότε το μεγαλύτερο «θύμα» της απώλειας βάρους είναι ο μυϊκός ιστός καθώς και τα υγρά. Όσο πιο γρήγορα αδυνατίζουμε, τόσο περισσότερο μυϊκό ιστό χάνουμε. Αντιθέτως σ’ αυτές τις περιπτώσεις η απώλεια του λίπους είναι μικρότερη του 70%.
Ο μυϊκός ιστός είναι απαραίτητος για την διατήρηση του βασικού μεταβολικού ρυθμού (δηλαδή των θερμίδων που καίμε σε ηρεμία για την λειτουργία του οργανισμού μας). Όσο πιο ατροφικοί οι μύες, τόσο λιγότερες και οι θερμίδες που καίμε σε ηρεμία. Εφόσον λοιπόν μειώνονται οι καύσεις του οργανισμού δυσχεραίνει η διατήρηση του βάρους και αυξάνονται οι πιθανότητες επαναπρόσληψης των χαμένων κιλών.
Επιπλέον οι στερητικές δίαιτες υπονομεύουν την προσπάθεια διατήρησης του βάρους και με έναν ακόμη τρόπο. Ακριβώς επειδή είναι αυστηρές δίαιτες, μετά την ολοκλήρωσή τους έχουμε πλέον εντονότατη την επιθυμία να φάμε ότι μας «απαγορεύτηκε» κατά τη διάρκεια τους. Το στερητικό σύνδρομο, που δημιουργείται, μας στρέφει στην αυξημένη κατανάλωση τροφίμων, ιδιαίτερα όσων είναι πλούσιων σε θερμίδες και λιπαρά, με αποτέλεσμα γρήγορα να ξαναπαίρνουμε το χαμένο βάρος.
Αποφύγετε, λοιπόν, τα μεγάλα σκαμπανεβάσματα της ζυγαριάς. Θυμηθείτε πως σύμμαχός σας στην προσπάθεια αυτή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η διατήρηση. Αν για παράδειγμα, δεν νιώθετε έτοιμοι να χάσετε βάρος αλλά όλα γύρω σας το επιβάλουν, επιλέξτε για το συμφέρον σας να διατηρήσετε ένα διάστημα το βάρος και να κάνετε μικρές αλλαγές σιγά σιγά. Αντίστοιχα, εάν έχετε αποκτήσει το βάρος που επιθυμείτε βάλτε ένα μικρό εύρος κιλών στα οποία μπορείτε να κινήστε της τάξης των 2-3 κιλών. Όταν δείτε να τα ξεπερνάτε… απλά ενεργοποιηθείτε.